Sümer yazı sistemi, Sümer çivi yazısı olarak bilinse de başlangıçta o biçimde kullanılmamıştır.

M.Ö.3200 yılına dayanan ilk yazı örnekleri ideogram adı verilen şekillerle yazılmıştır.


1-Eski Sümerce devri
a- Arkaik dönem (MÖ. 3000- 2600)
b-Eski Sümerce dönemi (MÖ. 2600- 2350)
c-Sargonice ve Gudeaca dönemi (MÖ. 2350- 2140)
d-Yeni Sümerce dönemi (MÖ. 2140- 2020)

2-Geç Sümerce devri
a-Erken Eski Babil dönemi (MÖ. 2020- 1850)
b-Eski Babil dönemi (MÖ. 1850- 1600)
c-Geç Eski Babil dönemi (MÖ. 1600- 100)

• Bir tür resim yazısıdır.
• Her olayı ya da her nesneyi anlatmak üzere kullanılan bazı karakterler, şekiller vardır.
• Günümüzde kullanılan anlamıyla sesleri ya da heceleri temsil eden harflerden oluşan bir alfabeden söz etmek mümkün değildir.
• Sümer yazı sistemi, Mezopotamya’da kurulan Babil ve Asur uygarlıkları tarafından geliştirilerek daha düzenli, disiplinli ve az karakterli alfabeler haline çevirilmiştir. Bu alfabeler ise Fenike alfabesine esin kaynağı olan yazı sistemleridir.
• Fenike alfabesinin dünyada hali hazırda kullanılmakta olan Latin alfabesi,
• Arap alfabesi gibi alfabelerin oluşmasına neden olan, kaynak olan alfabe olduğu düşünülürse,
• Sümer çivi yazısının günümüzdeki alfabelerine (neredeyse) hepsinin atası olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.
• Tabi Fenike alfabesinin oluşmasında ve şekillenmesinde Mısır hiyerogliflerinin katkısını da unutmamalıyız.

Her durumda Sümer uygarlığı, Sümer yazı sistemi, Sümer alfabesi, çağımızdaki medeniyetlerin ve anlayışların gelişmesinde çok önemli roller oynayan etkenler durumunda bulunmaktadır.
Binlerce yıllık kil tabletler oldukça büyük önem taşıyan ve dikkatle incelenmesi gereken tarihi eserlerdir.

Örneğin, Sümerce'de GU, hem "boyun", hem de "öküz"anlamına gelen bir kelimedir. Böylece GU, iki farklı işaretle yazılabildi. Bu "çok işaretlilik" (polysemie) ile daha geç dönemlerdeki kullanımlarla da birlikte, GU tam 14 farklı işaretle yazım olanağı buldu.



Yazı ilk kez,ilk biçimiyle Sümer cenin özelliklerine göre ortaya çıkmıştır.
Sümerce Asianik (Asya kökenli) dillerden Ural-Altay dil ailesine yakınlıkgösterir. Ancak hala bilim adamları Sümerceyi herhangi bir dil ailesiyle bağdaştıramamışlardır.
Çivi yazısını kullanan ve bulundukları bölgede varlığınıduyduğumuz en eski toplum olan Sümerler, aynı zamanda bu yazı sisteminiGüney Mezopotamya‘da bulunan Akkadlar ve Suriye‘deki Eblalılar‘a iletilmesinisağlayan toplumdur. M.Ö 18. Yüzyılın baĢlarına kadar konuĢulmaya devam eden Sümerce, yerini Akkadça‘ya bıraksa da bu sadece konuşma dilinde kendini göstermiştir.
Çünkü yazım kolaylığı ve edebi bir dil olması açısından pek çokyazıtta ya da edebi metinlerde kopyalanmaya çalıĢılan bir dil olmaya devametmiştir.
Sümerce bitiĢken (aglutinatif) bir dildir; belirli bir köke gelen iç, orta yada son eklerle kelime çekime girer.
Özellikle çivi yazısının geliĢimi ile birliktegünümüze kadar korunarak gelen ve aynı biçimi ile anlatımına devam eden Sümerlerden kalan pek çok önemli edebi eser bulunmaktadır.
.
Bu o dönemde deönemli bir yere sahip olan çivi yazısının günümüze kadar taşınan en güzelmiraslarındandır.